«Θέσεις και προτάσεις Θεματικής Επιτροπής “ΕΣΠΑ 2014-2020” της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Στερεάς Ελλάδας».
Η οικονομική και κοινωνική κρίση τα τελευταία χρόνια αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητας τόσο των πολιτών όσο και των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας. Οι πόροι της εθνικής χρηματοδότησης για τους Δήμους χρόνο με τον χρόνο περικόπτονται με αποτέλεσμα το νέο ΕΣΠΑ να αποτελεί τον σημαντικότερο ίσως πυλώνα ανάπτυξης της Ελληνικής Επικράτειας και την βασική πηγή χρηματοδότησης έργων πνοής για τους πολίτες και την Αυτοδιοίκηση.
Από μια πρώτη προσέγγιση του νέου Προγράμματος μπορούμε να διαπιστώσουμε πως στη νέα Προγραμματική Περίοδο 2014 -2020 πλήττονται, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, οι μικροί Δήμοι που συνήθως δεν διαθέτουν επαρκές τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό για να ανταποκριθούν στις υψηλές απαιτήσεις που τίθενται, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος αποκλεισμού τους από τη χρηματοδότηση. Όπως και στα τέσσερα προηγούμενα πλαίσια στήριξης, έτσι και στο νέο για μια ακόμη φορά, δεν επετράπη στους Δήμους να συμμετάσχουν στην διαδικασία εκπόνησης και δόμησης των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων. Ο σχεδιασμός έγινε κεντρικά, κυρίως από το Υπουργείο Ανάπτυξης, χωρίς να ζητηθεί η συμβολή της τοπικής αυτοδιοίκησης για την αποτύπωση σχεδίων που βασίζονται και στοχεύουν στην τοπική ανάπτυξη. Δυστυχώς, το μοντέλο αυτό λειτουργεί στη χώρα μας εδώ και χρόνια, ωστόσο η ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας, σε στενή συνεργασία με την ΚΕΔΕ, δεν θα σταματήσουν να αγωνίζονται για να ακουστεί η φωνή της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού. Παρόλο που ο αρχικός σχεδιασμός τελείωσε, είμαστε ακόμη στην αρχή της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2014 – 2020 και μπορούν να γίνουν ενέργειες για να προσανατολιστούν τα κονδύλια στις πραγματικές ανάγκες του τόπου. Θα πρέπει ωστόσο να γίνουν συντονισμένες προσπάθειες τόσο σε κεντρικό επίπεδο από την ΚΕΔΕ όσο και σε Περιφερειακό από τις ΠΕΔ.Η στόχευση στις πραγματικές ανάγκες μπορεί να γίνει μέσα από τις αναθεωρήσεις των Προγραμμάτων και την διεκδίκηση πόρων από τα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα.
Στα πλαίσια των παραπάνω και συμπληρωματικά με τις θέσεις της ΚΕΔΕ, η Θεματική Επιτροπή «ΕΣΠΑ 2014-2020», η οποία πραγματοποίησε την 1η Συνεδριάσή της στις 10.03.2015, προτείνει:
• Την συμμετοχή των Δήμων στην διαδικασία εξειδίκευσης των αξόνων προτεραιότητας και συγκεκριμενοποίησης των επιμέρους δράσεων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Η εξειδίκευση του νέου ΕΣΠΑ είναι το στάδιο ουσιαστικά κατά το οποίο επιλέγονται οι παρεμβάσεις οι οποίες θα απορροφήσουν το σημαντικότερο μέρος των κονδυλίων και στις οποίες θα δοθεί προτεραιότητα.
• Την άμεση προκήρυξη εμπροσθοβαρών δράσεων για τους Δήμους, έτσι ώστε να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει λόγω μετάβασης από την 4η στην 5η Προγραμματική Περίοδο. Οι δράσεις αυτές θα πρέπει να αφορούν τόσο σε έργα υποδομών, όσο και σε μέτρα για την τόνωση της απασχόλησης και υποστήριξης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Άλλωστε, ένας ακόμη λόγος για την άμεση εκκίνηση των νέων έργων είναι η επίτευξη του οροσήμου του 2018 (προβλέπεται σε όλα τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020) που θα επιτρέψει την εκταμίευση τμήματος των πόρων του αποθεματικού επίδοσης. Δεδομένου ό,τι σήμερα περισσότερο από ποτέ, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να χαθεί ούτε ένα ευρώ που θα προορίζεται για την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να δουλέψουμε και να συνεργαστούμε για να ξεκινήσει άμεσα η υλοποίηση του ΕΣΠΑ 2014-2020.
• Την εκχώρηση του συνόλου των πόρων που αφορούν την Στερεά Ελλάδα από τα Τομεακά Προγράμματα στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, διότι όπως έχει διαπιστωθεί διαχρονικά όταν υπάρχει αποκέντρωση της διαχείρισης των πόρων υπάρχει καλύτερος συντονισμός και τα αποτελέσματα έχουν πιο άμεσο και ευεργετικό για τους Δήμους χαρακτήρα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι δικαιούχοι θα απευθύνονται σε έναν φορέα ο οποίος είναι άμεσα προσεγγίσιμος και σαφώς πιο ευέλικτος από τις Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης των Υπουργείων. Η ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας έχει ήδη χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης και βρίσκεται σε διηνεκή συνεργασία με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας σε ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων, που στόχο έχουν την εγκαθίδρυση ενός σταθερού διαύλου επικοινωνίας μεταξύ της αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού.
• Την υποστήριξη κατά προτεραιότητα των κοινωνικών δομών των Δήμων, όπως βρεφονηπιακών σταθμών, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ, κοινωνικών παντοπωλείων, κοινωνικών ιατρείων κλπ. Στις σημερινές εύθραυστες ισορροπίες κρίνεται απαραίτητη η έμπρακτη υποστήριξη των πολιτών και κυρίως των ανέργων και των ανθρώπων που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Ειδικά για το ΠΕΠ Στερεάς Ελλάδας οι πόροι για τις συγκεκριμένες παρεμβάσεις είναι ιδιαίτερα περιορισμένοι και απαιτείται σημαντική ενίσχυση προκειμένου να υπάρξουν ουσιαστικά αποτελέσματα και όχι μια προσωρινή ανακούφιση.
• Την ενεργή συμμετοχή της ΠΕΔ και των Δήμων στη διαμόρφωση των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων για την εδαφική ανάπτυξη καθώς αποτελούν τους άμεσα ενδιαφερόμενους και τους μεγαλύτερους γνώστες των αναγκών του τόπου. Οι ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο ΕΣΠΑ 2014-2020, θα είναι κάποια τοπικά προγράμματα που θα περιλαμβάνουν δράσεις αναβάθμισης των δημοσίων υποδομών, ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, υποστήριξης και κατάρτισης των ανέργων και των εργαζομένων, ανάπλασης περιοχών, ανάδειξης μνημείων και πολιτιστικών χώρων κ.α. Σε περίπτωση που η ολοκληρωμένη παρέμβαση θα αφορά αγροτικές περιοχές της Περιφέρειας έμφαση θα δίδεται στην παραγωγική ανασυγκρότηση και αναβάθμιση του αγροτικού χώρου. Επομένως γίνεται κατανοητό πως η αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να απουσιάζει από την διαδικασία εκπόνησης των συγκεκριμένων παρεμβάσεων.
• Την διασφάλιση της συμμετοχής της Στερεάς Ελλάδας σε όλες τις δράσεις που προκηρύσσονται στη χώρα ή εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα συγχρηματοδότησης όλων των δράσεων, το συγκεκριμένο ποσό να καταβάλλεται από εθνικούς πόρους, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των πολιτών. Κατά την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013, η Στερεά Ελλάδα παρέμεινε αποκλεισμένη από μεγάλο αριθμό προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) λόγω κατάταξης της στην κατηγορία «Περιφερειακή Ανταγωνιστικότητα και Απασχόληση (στόχος 2)». Στο νέο ΕΣΠΑ ανήκει στις «Περιφέρειες σε μετάβαση» με αποτέλεσμα το ΠΕΠ της να διαθέτει ελάχιστους πόρους. Πάγια θέση του συνόλου των φορέων αυτοδιοίκησης της Περιφέρειας αποτελεί η άρση της αδικίας που υφίσταται η Στερεά Ελλάδα και η αξιολόγησή της βάσει των πραγματικών της δεδομένων και όχι των πλασματικών που δημιουργούνται από την γειτνίαση με το μητροπολιτικό κέντρο της Αθήνας. Η ύπαρξη της άτυπης βιομηχανικής ζώνης στα Οινόφυτα διαστρεβλώνει τα στοιχεία του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και εμφανίζει την Στερεά Ελλάδα ως μια πλούσια περιφέρεια ενώ στην πραγματικότητα το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του παραγόμενου ΑΕΠ των Οινοφύτων καταναλώνεται στην Αττική.
• Την κατανομή πόρων Τεχνικής Βοήθειας του νέου ΕΣΠΑ 2014 – 2020 προς τους Δήμους έτσι ώστε να προχωρήσουν άμεσα στην ωρίμανση μελετών. Μετά την δραματική περικοπή της εκχώρησης εθνικών πόρων και τη γενικότερη μείωση των εσόδων των Δήμων, η χρηματοδότηση μελετών αποτελεί πραγματική γάγγραινα στην προσπάθεια της αυτοδιοίκησης για την υλοποίηση έργων αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
• Την λειτουργία Μονάδων ή Τμημάτων υποστήριξης τελικών δικαιούχων εντός των δομών των Ειδικών Υπηρεσιών Διαχείρισης ΕΠ των Περιφερειών αλλά και των Υπουργείων, έτσι ώστε να παρέχεται η απαραίτητη καθοδήγηση τόσο σε τεχνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο προγραμματισμού. Οι νέες αυτές δομές θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο οργανόγραμμα των Υπηρεσιών και μάλιστα κρίνεται απαραίτητο να δοθεί μεγάλη έμφαση στην στελέχωσή τους, έτσι ώστε να υποστηριχθούν αποτελεσματικά όλοι οι Δήμοι της Περιφέρειας.
Η ΠΕΔ συμφωνεί απόλυτα με την ΚΕΔΕ και στο θέμα της διαχειριστικής επάρκειας των δικαιούχων στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 και υποστηρίζει πως όσοι Δήμοι διαθέτουν ήδη διαχειριστική επάρκεια θα πρέπει να τη διατηρήσουν και στο νέο Πρόγραμμα, ενώ εκείνοι που δεν δύνανται να αποκτήσουν λόγω έλλειψης προσωπικού, να ενισχυθούν με νέες προσλήψεις. Οι παραπάνω προτάσεις κατατίθενται έτσι ώστε η ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας και η οικεία Θ.Ε. «ΕΣΠΑ 2014-2020» να συμβάλλουν στη χάραξη αντίστοιχων πολιτικών από την ΚΕΔΕ, με την οποία υπάρχει πλήρης ταύτιση απόψεων, εν όψει του ετήσιου Τακτικού της Συνεδρίου της που θα πραγματοποιηθεί στις 7-9 Μαΐου και στα πλαίσια της διεκδίκησης επίλυσης των συγκεκριμένων προβλημάτων από την Κεντρική Διοίκηση.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Θεματικής Επιτροπής « ΕΣΠΑ 2014-2020 »
Υπερήφανος Λουκάς Πρόεδρος ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας Δήμαρχος Ορχομενού
